مدیریت سایت پرچ‌کردن در لغت به معنای پهن‌کردن سر میخ کوبیده‌شده‌است، به طوری که نتوان آن را از جایش بیرون کشید. دستگاه میخ پرچ کن یا دستگاه پرچ برای اتصال دو قطعه یا ورق فلزی به یکدیگر کاربرد دارد و این عمل را با استفاده از رابط پرچ انجام می‌دهد. اتصال توسط این دستگاه‌ها به‌صورت دائمی است.
دستگاه پرچ چیست؟
پرچ کن دستگاهی است که برای پرچ میخ در داخل سوراخ قطعه‌کار استفاده میشود. از این دستگاه جهت اتصال دو ورق آهن به یکدیگر می توانید استفاده شود. دستگاه پرچ عملکرد خیلی ساده ای دارند و نیاز به میخ های مخصوصی دارد که به آن در اصطلاح میخ پرچ می گویند. میخ پرچ ها در سایزهای مختلف در بازار یافت می شوند و خیلی راحت قابل تهیه می باشند.
دستگاه پرچ معمولاً ۳ یا ۴ سایز میخ را می توانند پرچ کنند که عموماً این سایز ها ۳ و ۵ و ۷ می باشند. پرچ کاری بر خلاف اتصال پیچ و مهره به عنوان یک اتصال دایم به‌شمار می‌رود. بنابراین باید زمانی استفاده کنیم که دیگر نیازی به جداسازی قطعات از یکدیگر نباشد.
دستگاه‌های پرچ دارای پستانک‌های تعویض‌پذیر هستند. این پستانک‌ها باید با توجه به هر نوع قطعه کاری و پرچ، طوری انتخاب شوند که قطر سوراخ پستانک کمی (و نه خیلی) بیشتر از قطر میخ‌پرچ باشد. به طور کلی چند پستانک در اندازه‌های مختلف روی بدنه پرچ‌کن نصب هستند که قابلیت تعویض دارند.
بیرون‌زدگی میخ و پرچ‌کاری ناموفق از نتایج بزرگ بودن پستانک است. برای حل این مساله باید پیش از آغاز پرچ‌کاری، پلیسه‌های حاصل سوراخ‌کاری را زدود تا باعث پارگی پرچ نشده و قطعه‌کارها را با گیره یا ابزارهای دیگر تا حد امکان به هم نزدیک کرد تا اتصال محکمی ایجاد شود. همچنین پرچ‌کن باید به صورت عمود روی قطعه‌کار قرار گیرد و پستانک روی قطعه‌کار چسبیده باشد.
انواع دستگاه میخ پرچ کن
این دستگاه‌ها ازنظر شکل ظاهری و ساختاری دارای انواع بادی (پنوماتیک)، ساده (انبری)، شارژی و برقی هستند.
دستگاه میخ پرچ کن دستی
در کنار انبوه پرچ کن‌های برقی یا بادی، پرچ کن‌های دستی طرفداران و استفاده‌های بسیاری دارد. این ابزارها علیرغم اینکه به دلیل آلیاژ به کار رفته در ساختارشان، بدنه مقاومی دارند؛ بسیار سبک هستند و حمل آنها آسان است. همچنین قیمت مناسب آنها نسبت به پرچ کن‌های برقی یا بادی، به محبوبیت این ابزار افزوده است.
پرچ کن‌های دستی دو گونه‌‌اند:
- پرچ کن ساده
- پرچ کن دو دسته‌ای
میخ پرچ کن ساده: این نوع میخ پرچ‌کن‌ها 2 دسته انبری شکل دارند که در پرچ ورق در صنایع مختلف از جمله کارگاهی و صنعتی کاربرد دارد. این دستگاه دارای 4 نازل با اندازه‌های متفاوت و متناسب با اندازه میخ‌های پرچ است که سایز آنها بین 2.4 الی 4.8 میلی‌متر است. همچنین اندازه نازل‌ها با توجه به نوع کار و ضخامت قطعه کار انتخاب می‌شوند.
دستگاه پرچ دو دسته ای: اگر به دنبال یک دستگاه پرج کن قوی و دستی هستید، این نوع از دستگاه‌های پرچ کن بهترین انتخاب برای شما است.
به دلیل قدرت زیاد این دستگاه معمولاً از آن برای پرچ کردن صفحه‌های فولادی، استیلی، آلومینیمی، مسی و… استفاده میشود.
دستگاه پرچ دو دسته‌ای، دارای دسته‌هایی با طول زیاد هستند. این میزان طول، باعث شده تا نیروی بیشتری به سر آن منتقل شود.
دلایل انتخاب میخ پرچ کن دستی
- دارای بدنه مقاوم با آلیاژ برای هر دو مدل است.
- بسیار سبک و قابل‌حمل است.
- در مدل‌های انبری و دو دسته در بازار موجود است.
- ظرفيت M3 – M12 در کليه مواد و آلیاژها را شامل میشود.
- قیمت مناسب‌تری نسبت به مدل‌های بادی و شارژی دارد.
- امکان تنظيم فشار کورس يا تنظيم فشار کنترل در تمام مدل‌ها وجود دارد.
دستگاه پرچ بادی (پنوماتیک)
پرچ کن‌های بادی سرعت بسیار بالایی نسبت به پرچ کن‌های دستی دارند.
استفاده از این دستگاه‌ها به کاربر این امکان را می‌دهد تا با صرف مقدار کمتری انرژی، مقدار بیشتری کار انجام دهد. این نوع ابزارها به‌طورکلی در دو نوع ساختار ساده و با مکانیزم هیدروپنوماتیک ساخته میشود.
دستگاه های پرچ زن به خصوص هیدروپنوماتیک، سرعت بالایی نسبت به نمونه‌های دستی داشته و عملکرد مناسب این دستگاه، توسط نیروی هیدرولیک یا محرک باد ایجاد میشود که با توجه به تولیدکنندگان مختلف، دارای مکانیزم خاص خود است.
پرچ کن‌های بادی را می‌توان به دو دسته اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک تقسیم بندی کرد.
پرچ کن بادی نیمه اتوماتیک: دستگاه پرچ نیمه اتوماتیک به شما این امکان را می‌دهد، که به کمک قسمت چرخان انتهای دستگاه، مندریل را باز کرده یا ببندید و میخ را پرچ کنید.
این دستگاه در کنار قیمت مناسب و هزینه نگهداری کمی که دارد، در برابر پرچ کن‌های تمام اتوماتیک، زمان بیشتری برای پرچ کردن میخ نیاز دارد.
همچنین استهلاک آن، نسبت به پرچ کن تمام اتوماتیک، به دلیل مکانیکی بودن مندریل آن بیشتر است.
پرچ کن بادی تمام اتوماتیک: اگر به دنبال کیفیت بیشتری از اتصالات هستید، بهتر است به جای استفاده از دستگاه‌های بادی نیمه اتوماتیک از پرچ کن‌های اتوماتیک استفاده کنید.
این دستگاه شامل یک ماشه است که با فشار دادن آن، مندریل به سمت جلو شروع به حرکت کرده و مهره را پرچ می‌کند. سپس بعد از پرچ شدن میخ، به طور اتوماتیک به عقب بر می‌گردد.
قیمت دستگاه‌های اتوماتیک شاید بیشتر باشد. اما با توجه به کارایی بالای این دستگاه و راحت‌تر کردن روند پرچ کاری، برای کارهای مهم یا گسترده‌تر، هزینه‌ای مفید و واجب است.
دلایل انتخاب دستگاه پرچ پنوماتیک(بادی)
- این دستگاه ابزاری با تکنولوژي چرخش و کشش است.
- ظرفيت M3 – M12 در کليه مواد و آلیاژها را شامل میشود.
- طيف قابل‌توجهی از قطعات يدکي موجود.
- در مدل‌های اتومات عملکرد ماشه تک براي تنظيم و چرخش خاموش وجود دارد.
- دارای سيستم کدگذاري منحصربه‌فرد براي تنظيم سريع تنظيم فشار کنترل است.
- میخ پرچ‌کن پنوماتیک ابزاری فقط برای اندازه شخصی تنظيم مي‌شود.
- امکان تنظيم فشار کورس يا تنظيم فشار کنترل در تمام مدل‌ها وجود دارد.
- تا زمانی که تنظیم اولیه صحیح باشد، نیاز به تعمير و نگهداري کمی به دليل ثابت ماندن در هر فشار، دارد.
دستگاه پرچ کن برقی یا شارژی
پرچ کن‌های برقی مانند پرچ کن‌های بادی عمل می‌کنند و تفاوت عمده آنها در منبع انرژی آنهاست. این پرچ کن‌ها به کمک برق و نیروی الکتریکی کار می‌کنند و دیگر نیازی به کمپرسور یا شلنگ ندارند.
زمانهایی که سیم‌ها عملکرد شما را محدود می‌کنند، استفاده از مدل‌های شارژی به کمکتان خواهد آمد. نازل‌های این دستگاه، بین 2.4 تا 6.4 میلی متر هستند.
دلایل انتخاب دستگاه پرچ شارژی
- سرعت عمل بالاتری نسبت به مدل‌های دستی دارد.
- دارای ظرفيت M3 – M12 در کليه مواد و آلیاژها است.
- توانایی تنظيم فشار کورس يا تنظيم فشار کنترل در تمام مدل‌ها را دارد.
- بسیار سبک و قابل حمل است.
- قابلیت کار بدون نیاز به ابزارآلات جانبی از قبیل کمپرسور و شیلنگ را دارد.
- در مدل‌های سردریلی و دستگاه کامل وجود دارد.
دستگاه میخ پرچ کن آکاردئونی
این نوع دستگاه یک دسته دارد که طول آن قابل تغییر است. این دستگاه قابلیت کار با یک دست را دارد و کاربرد آن به آسانی انجام میشود. برای کار با این دستگاه باید دسته را تا انتها باز کرد و برای پرچ دسته بسته شود. نازل‌های این دستگاه در محدوده‌ی 2.4 الی 2.6 میلی‌متر است
نکات انتخاب دستگاه پرچ کن مناسب
-دسته دستگاه باید خوش دست و محکم باشد تا بتواند تمام نیروی وارده از سمت شما را تحمل نماید.
-فنر پرج باید خیلی قوی باشد تا هنگام باز شدن میخ را بیرون پرت کند.
-کیفیت ماتریس پرچ ( محل ورود میخ ) باید بالا باشد. از لحاظ پلیسه حتماً آن را بررسی نمایید.
-هر قدردسته پرچ بلند تر باشد کار کردن با آن راحت تر می باشد.
نکاتی درباره کار با دستگاه پرچ کن
نکاتی که باید هنگام کار با دستگاه پرچ به آن دقت کرد عبارتند از:
1- ابتدا قطعات مورد نظر را سوراخ کنید. سپس میخ پرچ را در این سوراخ‌ها قرار دهید. حال باید مندریل دستگاه را روی پیچ قرار داده و با فشار دادن ماشه‌ای که روی دستگاه تعبیه شده، میخ را در جای مورد نظر پرچ کنید.
2- یکی از دلایلی که باعث میشود تا میخ از جای خود بیرون بیاید و اتصال قوی‌ای انجام نشود، ضعیف بودن صفحه زیرین است. به همین دلیل توصیه میشود تا از یک صفحه فلزی یا یک واشر برای محکم کردن اتصال استفاده شود.
3- میخ‌های پرچ طول‌های متنوعی دارند و شما می‌توانید با توجه به ضخامت قطعه، میخ مورد نظر خود را انتخاب کنید.
البته علاوه بر ضخامت قطعه مورد نظر، قطر میخ نیز در این انتخاب تأثیر خواهد گذاشت. به بیانی دیگر طول میخ باید برابر با مجموع ضخامت قطعه و قطر میخ پرچ باشد.
از نکات دیگر اینکه
4- در هنگام شروع فعالیت خود، دقت کنید که از پستانکی استفاده کنید که با قطر میختان متناسب باشد. این پستانک‌های دستگاه پرچ باید طوری انتخاب شوند که قطر سوراخ آن کمی بیشتر از قطر میخ باشد.
مثلاً اگر پستانکی بزرگتر از حد معمول انتخاب کنید، احتمالاً شاهد بیرون زدن میخ خواهید بود یا اینکه پرچ کاری موفق آمیزی نخواهید داشت.
5- برای داشتن یک اتصال محکم، می‌توانید صفحات مورد نظر را به کمک گیره یا ابزارهای دیگر نزدیک یکدیگر قرار دهید.
6- اگر در تعداد ضربانی که به میخ پرچ وارد کردید به مشکل بر خوردید یا با بیرون افتادن میخ از دستگاه مواجه شدید، دستگاه خود را دوباره تنظیم و یا سر پستانک مناسب‌تری انتخاب کنید. برای داشتن یک اتصال قوی حداقل از دو میخ پرچ استفاده کنید. زیرا اگر از یک میخ استفاده کنید امکان چرخش قطعات وجود دارد.
7-اگر قصد پرچ کردن قطعه‌ای را دارید که یکی از آنها نرم یا شکننده است، باید قطعه شکننده را روی قطعه دیگر قرار دهید. بهتر است در اتصال صفحات غیر هم جنس، از میخ‌های پرچ سر پهن استفاده کنید.
8- اگر قصد پرچ کردن قطعات پلاستیکی را دارید، احتمالاً به مشکل برخورد کنید؛ زیرا قطعات پلاستیکی تحمل فشار زیاد حاصل از پرچ کاری را ندارند. اگر میخ پرچ با مقاومت کم پیدا نکردید، می‌توانید از میخ پرچ آلومینیومی استفاده کنید.
9- اگر قصد اتصال قطعه‌ای را دارید که جنس صفحه پایینی آن از فوم یا دیگر جنس‌های نرم است و نیازی به اتصال محکم ندارید، از میخ پرچِ افشان استفاده کنید. این میخ باعث میشود تا فشار حاصل از پرچ کاری در سطح بیشتری اعمال شود و سطح کار خراب نشود.
10- معمولاً توصیه میشود که میخ و قطعه مورد نظر، یک جنس مشابه داشته باشند. به طور مثال اگر صفحه‌ای که قصد اتصال آن را دارید، فولادی است، از میخ پرچ‌های فولادی استفاده کنید.