قلاویز

قلاویز
از این ابزار در واقع،جهت دنده نمودن داخل استوانه یا به اصطلاح مهره ها استفاده می شود. این وسیله کاربردی مناسب تراش دنده های پیچ بر روی متریال هایی نظیر چوب و فلز و پلاستیک می باشد. به عملیات تراشیدن با قلاویز، قلاویزکاری گفته می شود.

این ابزار در دو نوع ماشینی و دستی می باشد. نوع دستی معمولا بصورت مجموعه سه تایی( پیش رو- میان رو- آخر رو) و نوع ماشینی آن غالبا تک مرحله ای هستند. از لحاظ شکل دندانه به دو نوع مستقیم(جهت قلاویزکاری قطعات با انتهای باز یا همان ته باز) و مارپيچ (جهت قلاویزکاری قطعات با انتهای بسته یا ته بسته) تقسیم بندی می شوند.

نوع دستی به وسیله دسته قلاویزو نیروی دست انجام می شود. اما در نوع ماشینی، گشتاور مورد نیاز به وسیله ماشین قلاویزیا دستگاه های مشابه دیگر ایجاد می شود.
قلاویز چیست؟
ابزاری برای ایجاد رزوه داخلی می باشد. قلاویزها را معمولاً از جنس فولاد تندبر HSS یا فولاد کربنی می سازند. این ابزار از ۴ ردیف دندانه تشکیل شده که عمل براده برداری را انجام می دهند. بین این ردیف ها شیاری برای خروج براده و تغذیه آب و صابون حین رزوه زنی در نظر گرفته شده است. انتهای قلاویزها را به منظور قرار گیری در دسته قلاویز، بصورت چهار پهلو می سازند. قلاویزها هم بصورت متریک و هم اینچی و راستگرد و چپگرد تولید می شوند.

بطور کلی قلاویزها دو نوع اند. دستی و ماشینی
قلاویز دستی
قلاویزهای دستی در سری های سه تایی ارائه می شوند که شامل قلاویزپیش رو، میان رو و پس رو است. برای رزوه دار کردن سوراخ های کور از هر سه قلاویز این مجموعه استفاده می شود و برای سوراخهای راه به در دو قلاویزپیش رو و میان رو کافی هستند.
قلاویز ماشینی
قلاویزهای ماشینی دارای سری دوتایی و یا تکی است. این قلاویزها به ماشین تراش یا دریل بسته می شوند.
روش قلاویز کاری دستی
یکی از روش های رایج اتصال موقت، استفاده از پیچ ها می باشد. به این منظور برای رزوه دار کردن یکی از قطعات مراحل زیر را انجام می دهیم.

ابتدا سوراخ اولیه را برای ورود قلاویز در قطعه ایجاد می کنیم. قلاویزها طبق استاندار پیچ مورد استفاده نام گذاری می شوند. مثلاً قلاویزM8 برای پیچ متریک M8 استفاده می گردد.

قطر مته مورد استفاده برای ایجاد سوراخ اولیه طبق رابطه زیر محاسبه می شود:

گام پیچش – قطرقلاویز = قطر مته

به عنوان مثال برای استفاده از قلاویزM8

۶٫۸ = ۱٫۲۵ – ۸ = قطر متر

برای راحتی کار می توانید قطر مته مورد نظر را از جدول زیر استخراج کنید.

جدول انتخاب قطر مته

قلاویز پیش رو را از انتها که معمولاً بصورت چهار گوش است در دسته قلاویز جا زده.
قطعه مورد نظر را داخل گیره، محکم ببندید.
قلاویز را بصورت عمودی وارد سوراخ کرده و به آرامی بچرخانید.
برای خروج براده قلاویز را پس از هر دور چرخش، ۱/۴ دور در جهت عکس می چرخانیم.
در حین کار برای تسهیل عمل براده برداری آب و صابون روی سوراخ اعمال کنید.
این مراحل را تا خروج قلاویز از سوراخ ادامه دهید.