پرسکاری چیست؟
پرسکاری فلزات فرآیندی است که در آن با استفاده از قالب، یک قطعه را به شکل و فرم موردنظر درمی آید. پرس کاری به صورت دستی و یا با دستگاههای پرس انجام میگردد. پرسکاری در خلاصه کلام به معنای تحت فشار قرار گرفتن فلزات به منظور شکل دهی بهتر آنها است.
دستگاه پرس
دستگاه پرس وسیلهای استکه بدون براده برداری عملیاتی مانند برش، خم، کشش، فرم و… را بهمنظور تغییر شکل فلزات انجام میدهد. این دستگاه برای برش یا شکلدهی مواد، از فشار در حین فرایند تولید محصول استفاده میکند. دستگاه های پرس، بر طبق تأمین نیروی فشار به انواع مختلفی تقسیم میشوند. از انواع روشهای پرس میتوان دستی، پنوماتیک، هیدرولیک و نیروی مکانیکی را نام برد. ماشین پرس عملیات پرس را به ۳ روش دستی، خودکار و نیمهخودکار انجام میدهد.
انواع دستگاه های پرس:
دستگاه پرس غلطکی
دستگاه پرس غلطکی، دستگاهی است که از مجموعهای از غلطک ها برای شکل دادن به فلز استفاده میشود. ورق فلزی بین دو غلطک قرارگرفته و بهصورت مستقل به شکل دادن مواد کمک میکند. فرایند عبور فلز از بین غلطک ها ممکن است چندین بار تکرار شود تا اینکه یک فلز نازکتر یا گستردهتر به دست آوریم. پرس غلطکی معمولاً برای قطعات شکننده استفاده میشود، که توسط فشارهای استامپی هیچ آسیبی نمیبینند.ماشینهای پرس استامپی (ضربهای) مکرراً به ماده ضربه میزنند تا ماده شکل بگیرد.
دستگاه پرس ضربهای
دستگاه فشار ضربهای فشار آرامی را روی مواد گرم و سرد وارد میکند. از دستگاههای پرس ضربهای داغ جهت ساخت مواد سنگین مانند هواپیما و قطار استفاده میشود درحالیکه از پرس ضربهای سرد برای ساخت مواد کوچک استفاده میشود. در سال ۱۹۵۴ نیروی هوایی امریکا یک، پنجاههزار تونی تولید کرد که تاکنون یکی از بزرگترین ابزارهای تولید در جهان است. دستگاه فشار ضربهای حتی میتواند توسط کامپیوتر اجرا گردد که به آن پرس ضربهای عددی کامپیوتری میگویند. این دستگاه فلز را متناسب با ابعادی که اپراتور در کامپیوتر وارد کرده است برش میدهد.
دستگاه پرس سوراخ کن
پرس سوراخکن فشار را روی یک صفحه از فلز بهوسیله یک die وارد میکند، سپس مواد را برش داده و به آن شکل میدهد فلز برش دادهشده در یک سینی که زیر دستگاه قرار دارد میافتد، که بعد از آن وارد فاز برشکاری میشود.
روش های پرسکاری
پرسهای دستی
در این نوع پرسها معمولاً از قدرت دست و یا پای کارگر استفاده میگردد.
پرسهای پنوماتیک
در این نوع پرسها تأمین قدرت توسط هوای فشرده صورت می گیرد.
پرس هیدرولیک
در دستگاه پرس هیدرولیک قدرت بهوسیله فشار روغن و یا فشار آب تأمین میشود.
پرسهای مکانیکی
این پرسها باقدرت موتور به حرکت درآمده و بعضاً ممکن است دارای یک چرخ حرکتی و یک مکانیسم کاهنده سرعت دندهای یک مرحلهای یا مکانیسم کاهنده چندمرحلهای باشند.
تفاوت های انواع روش پرسکاری
- پرس دستی هزینه ی کمتری نسبت به بقیه روش ها دارد زیرا هزینه دستگاه و تولید قالب برای تولید انبوه سنگین می باشد و برای قطعات با تعداد کم مقرون به صرفه نیست. ازطرفی استفاده از دستگاهای پرس باعث تلرانس کم و دقت ابعادی بالای قطعات تولید تشابه زیاد قطعات صافی سطح خوب قطعه تولیدی شده و محدودیتی درتعداد تولید جنس قطعه تولیدی ندارد و همچنین زمان تولید بسیار کوتاه می باشد.
- پرس های ضربه ای دارای سرعت زیاد، کورس کم و قابلیت تنظیم کورس کم هستند، در تمام طول کورس تناژ ماکزیمم ندارد و در انتهای لنگ ماکزیمم تناژ به وجود می آید.
- در پرس های هیدرولیک سرعت کم کورس زیاد قابلیت تنظیم کورس زیاد و نیروی یکنواخت در کل کورس را خواهیم داشت. در پرس های هیدرولیکی نیرو ثابت است و از مسیر مستقل اعمال می شود و سرعت کمتری نسبت به پرس های مکانیکی دارند. این نوع پرس ها برای کارهایی که به یک فشار ثابت در سرتاسر کورس نیاز دارند مانند کارهای کشش عمیق و فرم دهی مناسب می باشند.
- پرس های مکانیکی، برای کارهایی که یک نیروی زیاد در انتهای کورس لازم است به کار رود مانند سوراخ کاری ورق زنی و کشش و فرم های کم عمق مناسب می باشد.
اهمیت و کاربرد پرسکاری
اهمیت عملیات پرس کردن و تحت فشار قرار دادن فلزات با نگاه ساده ای بر ابزار آلات و محصولات فلزی در جامعه مدرن امروزی قابل فهم است. بسیاری از آنچه که در جامعه امروزی استفاده می شود، از جمله قطعات دوچرخه، قطعات هواپیماها، قوطی ها، صنایع تولید تجهیزات الکترونیکی، صنایع تولید تجهیزات پزشکی و تولید قطعات فلزی، فنرها، انواع واشر، وزنه و غیره همه به واسطه صنعت پرسکاری تولید می شوند.
پرس فلزات به اندازه ای اهمیت دارد که به یک شاخه مجزا در علم مهندسی مبدل گشته است. تمام آلیاژهای مس، آلومینیوم، فولاد و حتی فلزات گران تر مانند پلاتین و طلا را میتوان با دستگاه پرسکاری فلزات به شکل های مختلف تبدیل کرد.
با این فناوری فشارهای زیادی از صنعت برداشته میشود و امکان نوآوری و طراحی قطعات فلزی وجود دارد. در واقع این صنعت برای فلزات آهنی و غیر آهنی مزایای زیادی را فراهم کرده است. صنایع زیادی به این فناوری وابسته هستند و بنابراین انتظار میرود یکی از محبوب ترین و پرکاربردترین روش های صنعتی در شکل دهی فلزات باشد.