امروزه بسیاری از قطعات و ابزارهایی که در صنایع مختلف مورد نیاز هستند نیازمند داشتن دقت بالا و ظرافت بسیار زیادی می باشند. این امر به این معناست که ساختن این نوع از قطعات، به همان میزان به ابزار اندازه گیری دقیق نیازمند است. اگر با اندازه گیری های دقیق در کار خود سر و کار داشته باشید، احتمالاً نام زاویه سنج به گوشتان خورده است.
زاویه سنج
یکی از ابزار های مهم برای اندازه گیری زاویه های قطعات مختلف و منتقل کردن اندازه گیری های انجام شده به قطعه مورد نظر میباشد. زاویه سنج یک ابزار اندازهگیری ساده و در عین حال بسیار کاربردی است. همان طور که از نام آن پیداست برای اندازهگیری زوایای مختلف به کار گرفته میشوند.
این ابزار کارآمد از یک نقاله و یک خط کش متصل به هم ساخته شده که در آن خط کش توسط یک پیچ به مرکز نقاله متصل شده است. برای جلوگیری از تغییر شکل و زنگ زدگی، آنها را از جنس فولاد ضد زنگ میسازند. تا بتوان از آنها در شرایط کاری گوناگون به راحتی استفاده کرد. ابعاد و اندازه این ابزار در بازار بسیار متنوع است و معمولا بر اساس طول خط کش تفکیک میشوند.
زاویه سنج می تواند بر اساس نیروی گرانش، زاویه شیب یک سطح و یا زاویه موجود در گوشه های داخلی و یا خارجی یک قطعه خاص را اندازه گیری کند. همچنین در تعیین ارتفاع سطح شیب دار نیز مورد استفاه قرار می گیرد. این ابزار در صنعت چوب و نجاری، کابینت سازی و کار با ام دی اف، طراحی دکوراسیون داخلی، نصب کف پوش و دیگر صنایع کاربرد دارد.
کاربرد زاویه سنج
کاربرد این ابزار بسیار گسترده است و زمینههای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. نمونهای از کاربرد آن در نقشه کشی است که برای کشیدن خطوط با زوایای معیین به کار گرفته میشوند.
از این ابزار میتوان برای فارسی بر کردن و برش پروفیلهای مختلف نیز استفاده کرد. به این صورت که ابتدا زاویه دلخواه را بر روی آن تنظیم کرده و سپس با انطباق زاویه سنج بر روی پروفیل، خط برش را ایجاد میکنیم و طبق آن پروفیل را برش میزنیم. همچنین میتوان از آن برای اندازهگیری زوایای نامعلوم استفاده کرد.
انواع زاویه سنج و نحوه کار با آن
زاویه سنج ها را به طور کلی میتوان بر حسب دقت آنها دسته بندی کرد. بر این اساس سه نوع زاویه سنج وجود دارد که عبارتند از:
زاویه سنج ساده یا نقاله ای
این نوع زاویه سنج، شباهت بسیار زیادی با نقاله هایی دارد که معمولاً در درس هندسه در مدارس مورد استفاده قرار می گیرند و از دو بخش نقاله 180 درجه ای و یک دسته فلزی تشکیل شده اند. دسته فلزی میتواند تقسیم بندی و عدد گذاری شده باشد و یا هیچگونه درجه بندی و نداشته باشد.
این دسته فلزی به قسمت نقاله ای زاویه سنج ساده متصل میشود و نوک پیکان آن، اندازه زاویه مورد نظر را نمایش می دهد. دقت اندازه گیری آن 1 درجه است و انواع آن به شرح زیر است:
نقاله فلزی اینسایز کد 180-4799
نقاله فلزی اینسایز کد 85-4780
نحوه کار
از مزیتهای مهم زاویه سنج ها نحوه کار با آنهاست که بسیار ساده و بی دردسر است. برای اندازهگیری یک زاویه مجهول توسط این ابزار کافیست تا پیچی که خط کش را به نقاله متصل کرده کمی باز کنید تا به راحتی حرکت کنند.
سپس یک ضلع مورد نظر را با لبه نقاله و ضلع دیگر را با لبه خط کش منطبق کنید. سپس پیچ را سفت کنید تا خط کش و نقاله ثابت شوند و تغییری در اندازه نهایی ایجاد نشود. در نهایت با توجه شاخصی که در انتهای خط کش قرار دارد، زاویه به دست آمده از روی نقاله را ثبت کنید.
کشیدن خطوط با زاویههای مشخص نیز فرایندی مشابه است. برای این کار ابتدا شاخص خط کش را در راستای زاویه مورد نظر بر روی نقاله تنظیم کنید. سپس پیچ آن را ببندید تا زاویه ثابت بماند. در نهایت زاویه سنج را در محل مورد نظر قرار دهید و علامت گذاری کنید.
زاویه سنج دیجیتال
زاویه سنج دیجیتال نسبت به انواع دیگر، از دقت و حساسیت بالاتری برخوردار است. بنابراین زاویهای بدون اشتباه را روی کار نشان خواهد داد. از طریق این ابزار میتوان برش و تغییرات میلیمتری روی قطعات ایجاد کرد؛ زیرا دقت تفکیک بالایی تا 0.01 دقیقه را نشان میدهد.
همچنین امکان اندازه گیری را به صورت درصد یا درجه نیز فراهم میکند. با استفاده از این ابزار میتوان کنترل کافی روی زاویه انحراف سطوح افقی و عمودی با جهات مختلف داشت. همچنین برای ایجاد برشهای بسیار دقیق، برش زوایای دقیق قطعات ظریف مانند چرخ دندهها و تنظیم دقیق زاویه چرخ اتومبیل در صنعت خودروسازی استفاده میشود.
نحوه کار
زاویه سنج دیجیتال نسل جدید نوع ساده هستند که اندازهگیری با آن بسیار دقیق تر، ساده تر و سریع تر خواهد بود. در این نوع دیگر نیازی به خواندن زاویه از روی نقاله نیست و این مقدار به راحتی از روی صفحه نمایشگر قابل مشاهده خواهد بود. عددی که صفحه نمایشگر نشان میدهد زاویه بین دو خط کش است که به شما این امکان را میدهد تا زاویه هرآنچه که میخواهید را اندازهگیری کنید.
در قسمت اتصال دو خط کش همانند نوع ساده، یک پیچ برای ثابت نگهداشتن زاویه در قرار گرفته که کار با آن را بسیار ساده تر میکند. در اکثر زاویه سنج های دیجیتال دو دکمه را مشاهده میکنید که یکی برای روشن و خاموش کردن و دیگری برای صفر کردن صفحه نمایشگر است.
امروزه تنوع نوع دیجیتال در بازار بسیار زیاد است و به طور طبیعی نسبت به انواع ساده آن قیمت بالاتری دارند. اما با توجه همین تنوع میتوانید با در نظر گرفتن بودجه و دقت مورد نیاز خود به سراغ تهیه یک زاویه سنج مناسب بروید.
زاویه سنج ذره بینی
زاویه سنج ذره بینی نسبت به انواع دیگر پیچیدهتر است اما دقت بسیار بالا 12 درجه یا 5 دقیقه دارد(که دقت 2 دقیقه نیز در بازار موجود است). از این ابزار در انجام پروژههایی مانند پروژههای عمرانی برای اندازه گیری زوایای مختلف استفاده میشود. به زاویه سنج ذره بینی، یونیورسال نیز گفته میشود.
این ابزار از یک صفحه درجه بندی شده، ورنیه، تیغه یا پایه تشکیل شده است که صفحه درجه بندی شده، مقدار دقیق زاویه را اندازه گیری میکند. ورنیه مقدار دقت یا دقیقه زاویه را تا یک دوازدهم درجه نشان میدهد.
نحوه کار
برای کاربا این نوع، قطعه و یا جسم و سطح مورد نظر، بین تیغه و پایه زاویه سنج قرار می گیرند و مقدار درجه از روی نقاله خوانده می شود، مقدار دقیقه نیز از روی قسمت ورنیه این ابزار به دست می آید.
زاویه سنج ساعتی
همانطور که از اسمش مشخص است از یک صفحه درجه بندی و عقربه تشکیل شده است. این زاویه سنج امکان تفکیک 5 دقیقه را روی سطح کار دارد که به راحتی میتوان با عقربه و درجه مشخص شده، مقدار زاویه را خواند. نحوه درجه بندی این ابزار به این صورت است که صفحه بزرگ ساعت 120 قسمتی میباشد که هر فاصله آن 5 دقیقه را نشان میدهد. از این رو، هر دور صفحه بزرگ این زاویه سنج 10 درجه را نشان میدهد. همچنین صفحه داخلی ساعت چهار قسمت 90 درجهای دارد که هر خط یا واحد آن یک درجه را نشان میدهد، در نتیجه صفحه داخلی آن 360 درجه میباشد. کاربرد آن در کارها و فعالیتهای صنعتی مانند جوشکاری، قالب سازی، تراشکاری و غیره است.
زاویه سنج چند ضلعی
ابزاری خاص با قابلیت و توانایی بالا برای برشهای دقیق و رسم اشکال هندسی مختلف است. از این ابزار برای تنظیم زاویه برش انواع قطعات فولادی، چوبی، پلاستیکی و غیره استفاده میشود. با این ابزار میتوان زاویه برش تیغ اره را در دستگاههای متفاوت تنظیم کرده تا اشکالی مانند مربع، شش ضلعی، هشت ضلعی و اشکال زاویه دار دیگر را تولید کرد. به این صورت که باید تیغه را برای برش با زاویههای مورد نظر آماده و تنظیم کرد. پس از تنظیم زاویه سنج میتوان برش قطعه کار را با زاویه مورد نظر انجام داد و برشها را به هم متصل کرد.