انواع پیچ-کاربرد و تفاوت پیچ ها

پیچ چیست؟

پیچ یکی از روش های اتصال غیر دائمی که سال هاست در منازل و صنایع مورد استفاده قرار می گیرد، به کارگیری انواع پیچ و مهره هاست. برای اتصال و محکم کردن دو قطعه با جنس یکسان و یا دو متریال با جنس متفاوت به کار می رود.

این ابزار در ظاهر یک استوانه است که دارای رزوه های مارپیچی به دور آن به طور کامل و یا نیمه می باشد. پیچها دارای یک سر به اشکال مختلف هستند که برای پیچاندن پیچ توسط انواع پیچگوشتی، آچار و … می باشد. سرپیچ از بدنه بزرگ تر است و بر روی ساقه پیچ سوار است. انواع پیچ تقریبا در تمامی صنایع کوچک و بزرگ کاربرد دارند. این ابزار دسته بندی های مختلفی دارند و بر اساس ظاهر و سایر مشخصات دسته بندی می شوند.

به شیار های بین سر تا انتهای نوک پیچ، رزوه می گویند. کلیه پیچها به دو دسته تمام رزوه و نیم رزوه تقسیم می شوند. برخی از پیچ و مهره ها برای اتصالشان نیاز به سوراخ اولیه دارند، مانند پیچ های 6 گوشه که معمولا با مهره و واشر استفاده می شوند.

در این میان نوع دیگری از پیچها وجود دارند که نیاز به سوراخ اولیه و از پیش تعیین شده ندارند و با سر مته مانندشان مسیر را باز می کنند و نیاز به مهره ندارند. این نوع به پیچهای خودکار و سر مته ای معروف هستند.

پیچ و مهره ها معمولا بنا به کاربردهای مختلف با مواد زیر ساخته می شوند:

• آلومینیوم
• برنج
• آلیاژ مس
• پلاستیک
• فولاد
• استیل
• فولاد ضد زنگ
• تیتانیوم

سر پیچ نیز بر اساس استفاده دسته بندی می شوند:

• سر مخفی: برخی پیچها به طور کامل در قطعه کار فرو می رود و با سطح صاف و یکدست می شوند.سر مخفی غالبا به شکل تخت می باشد.

• سر نیمه گرد: که در مواردی به کار می رود که نیازی به سطح صاف نیست. نوعی از سرگرد هست که واشردار می باشد و برای اتصال ورق های فلزی کاربرد دارد.

• سر ذوزنقه ای: که سطح حامل پیچ را افزایش می دهد.

• سر شش گوش: نیز از از انواع سری می باشند.

انواع پیچ

پیچ چوب

یکی از پیچهای پر کاربرد می باشد. که بصورت نیمه رزوه و یا رزوه بزرگ با فاصله زیاد می باشد و برای متصل کردن انواع چوب، ام دی اف و فایبرگلاس کاربرد دارد. بخشی که رزوه ندارد برای لغزیدن به داخل قطعه رویی می باشد. سرپیچ در پیچ چوب دارای اشکال تخت، گرد یا بیضی هستند. رنگ این پیچ ها نقره ای یا زرد هستند و دارای پوشش زینک یا استیل استنلس هستند. پیچ چوب باید استاندارد DIN 7997  داشته باشد.

پیچ ماشین

یکی دیگر از پیچهای کاربردی معروف است. این مدل در طول ساقه به طور کامل رزوه دارد و با مهره استفاده می شوند. پوشش این نوع پیچ از زینک می باشد. سایزهای کاربردی ان شامل 8×32، 6×32، 10×32، 10×24 می باشد و باید استاندارد DIN7985 باشد.

پیچ نوک بر

یک نوع پیچ شبیه به ماشین است در سر آن ها یک بریدگی دارد. این نوع برای جایی که برای بستن پیچ به گشتاور بالا نیاز است کاربرد دارد.

پیچ فلز

که برای اتصال فلزات، ورق های فلزی و در برخی موارد پلاستیک و فایبرگلاس به کار می رود. این نوع برای اتصال فلز به چوب بسیار کاربردی می باشد. چرا که رزوه های ریز با فاصله های کوتاه و در کل طول ساقه پیچ دارد. پیچ فلز با سرهای دوسو، چهارسو، واشردار در بازار موجود می باشند و باید استاندارد DIN7981 داشته باشد.

پیچ نوک مته ای

یک مدل پیچ، شبیه نوع فلز نیز وجود دارد که دارای سری به صورت مته می باشد تا هنگام سوراخکاری راه خود را باز کند و به پیچ نوک مته ای شناخته می شود. نوع نوک مته ای از جنس استیل می باشد و در برخی برندها پوشش زینک دارد. سر آن شش گوش می باشد و گاها در مدل واشردار هم کاربرد دارند و باید استاندارد DIN7504  داشته باشد.

پیچ شش گوش

در صنایع از انواع دیگر پر کاربرد تر است. نوع شش گوش دارای سری به شکل شش ضلعی می باشد و برای باز و بسته کردن آن از آچار یا آچار فرانسه استفاده می شود. این پیچ هم در شکل تمام رزوه و هم در شکل نیمه رزوه کاربرد دارد. در برخی مدل های این پیچ، پوشش خشکه، استیل و گالوانیزه به کار نمی رود. این نوع پیچ باید استاندارد DIN933  یا DIN931  داشته باشند.

پیچ بار

از این پیچ در جایی که به علت حرکت و تکان، ارتعاش ایجاد می شود و امکان دارد پیچ از جای خود بیرون بیاید استفاده می شود. این ابزار دارای یک سر نیم حلال دارد و در زیر آن از داخل دارای یک بخش مربعی است که کامل در کار فرو رود تا در زمان ارتعاش، پیچ باز نشود.

پیچ لگ(lag )

از نظر ظاهر شبیه نوع چوب است اما سر آن شش گوش یا چهارگوش است و در انتها به شکل مخروطی رزوه شده است. پیچ لگ برای متریال پایه ای که برای بستن پیچ با گشتاور بالا نیاز دارد و در صنایع ساختمانی و چوبی به کار می رود. استاندار آن نیز DIN571 می باشد.

یک مدل دیگر هست که سر شش گوش و آلن خور دارد. برای باز و بسته کردن آن باید از آچار آلن استفاده کرد. استاندارد پیچ آلن یا سوکتی باید DIN912 باشد.

پیچ های مغزی

برای محکم کردن سطوح استفاده می شوند و معمولا به صورت آلن تولید می شوند.

یکی از پیچ ها که در مواردی که پیچ تحت بار زیاد و زاویه ای نیست به کار می رود، پیچ چشمی با سر حلقه ای است. این نوع گاها با مهره استفاده می شوند و به عنوان تکیه در کار، به کار می رود. یک مدل پیچ چشمی هست که دارای نوک تیز خودکار است و در کار به عنوان تکیه به کار می رود.

پیچ شانه دار

برای ایجاد تکیه گاه به کار می رود و به پیچ انباری نیز معروف می باشند و برای تحمل بار کششی و برشی به کار می روند.

پیچ بالابر یا آسانسوری

برای اتصال سطوح نرم و پلاستیکی مانند تسمه نقاله کاربرد دارد. این نوع پیچ دارای سری با قطر بزرگ و تخت می باشد و گردن باریک و به شکل چهارگوش، در برخی مدل ها مثلثی، دارد تا در کار چرخش نداشته باشد. سرتخت بودن این نوع پیچ این امکان را دارد که بعد از نصب، آن را صاف و صیقلی کرد.

پیچها برای باز و بسته شدن به وسیله ابزارآلاتی مانند پیچگوشتی و انواع آچار نیاز دارند. اغلب پیچها در جهت عقربه های ساعت محکم می شوند. اما برخی پیچها هستند که در جهت پادساعتگرد سفت می شوند و این مدل ها استثنا هستند.

پیچ خودکار

انتهای استوانه ای پیچها به شکل مخروطی یا غیر مخروطی هستند. پیچها با انتهای مخروطی، مستقیما وارد سوراخ مورد نظر می شوند. اما پیچهای غیر مخروطی با یک مهره یا سوراخ رزوه جفت می شوند. پیچها بر اساس مخروطی یا غیر مخروطی بودن نیز دسته بندی می شوند.

پیچ نئوپان

یک پیچ با سر خودکار یا مخروطی است که شبیه پیچ دیوار است با رزوه های نامتقارن.

پیچ بتن

با نام های پیچ بنایی و آبی نیز شناخته می شوند، از نوع مخروطی هست و برای اتصال متریال های مختلف مانند چوب، فلز و… به بتن یا سایر مصالح ساختمانی به کار می رود. جنس آن از فولاد ضد زنگ یا فولاد کربنی و معمولا به رنگ آبی می باشد. برای نصب بهتر است از دریل چکشی برای ایجاد سوراخ راهنمای مربوط به پیچ استفاده شود.

پیچ رولپلاک یا دوسر

بک پیچ مخروطی بدون سر می باشد و برای ایجاد کردن یک اتصال پنهان بین دو قطعه چوب به کار می رود.

پیچ دیواری

 یک پیچ همه کاره می باشد و نیز دارای سر مخروطی است، برای اتصال قطعات مختلف به دیوار کاربرد دارد.

پیچ آینه ای

یک مدل پیچ هست که برای نصب آینه از آن استفاده می شود. این نام به این دلیل گذاشته شده که سرپیچ تخت است با یک رزوه که یک سری گرد آینه ای شکل روی آن قرار می گیرد. در واقع همان پیچ چوب است با تفاوت در شکل سر.

پیچهای چشمی، چوب و فلز نیز در این دسته بندی قرار می گیرند. تنوع پیچها بسیار بالاست و مطمئنا در تمامی دسته یندی هایی که بیان شد انواع دیگری نیز وجود دارند.

در دسته بندی پیچها با ساق غیر مخروطی نیز انواع پیچ قرار می گیرند. پیچ آسانسوری، لگ، برخی ازانواع پیچ چوب و فلزدر این دسته بندی قرار می گیرند.

پیچ لنگر

یک پیچ با ساق غیر مخروطی است که بخشی از آن در بتن و بخشی خارج از بتن قرار می گیرد. این پیچ به انکر بولت نیز معروف است.

پیچ کالسکه ای

یک مدل پیچ هست که در زمان سفت کردن مهره از جرخش پیچ جلوگیری می کند. این مدل غیر مخروطی است و یک سر گنبدی شکل یا تخت دارد. این نوع پیچ در قسمت اتصال سری به ساقه دارای یک بخش مربعی کوتاه است که در قطعه محکم می شود.

پیچ تنظیم یا گراب

بدون سر و تمام رزوه است که برای محکم کردن یک قطعه دوار به یک شفت به کار می رود.