یکی از انواع مته های دریل و دریل مگنتی، که برای ایجاد کردن برش های دایره ای شکل روی سطح های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد مته گردبر است. این نوع نسبت به انواع معمولی از سوراخ های بزرگتری برخوردار است. مته گردبر در ساخت و سازهای عمومی و صنعتی کاربرد دارد.
از گردبر برای سوراخ کردن سقف، دیوار، محل عبور لوله، نصب یراق آلات و ساخت لوازم تزیینی مورد استفاده قرار می گیرد.
مته گردبر چیست؟
مته گردبر در واقع یک استوانه تو خالی با لبه دندانه دار است که به دریل متصل شده و امکان برش دقیق و سریع قطعه کار را فراهم میکند. شکل فنجانی (استوانهای) مته عمق برش را محدود میکند. انواع مختلف مته گردبر با اشکال و اندازه های مختلف برای انجام کارهای گوناگون ساخته شده اند.
این نوع مته در انواع مختلفی وجود دارد که مهم ترین آنها گردبر سیلندر فلزی می باشد که بدنه ای استیل دارد.
بعضی از انواع مته های گردبر از محوری ثابت یا جدا شونده تشکیل شده اند که این محور بیرون از مرکز مته قرار دارد. محور وظیفه دارد تا زمان سوراخ کردن قطعه مورد نظر، به هدایت گردبر و تراز آن کمک کند. وجود محور باعث می شود تا نیاز به سوراخ کردن قطعه، قبل از شروع به کار برطرف شود.
سیلندر فلزی
تمامی قسمت های بدنه سیلندر فلزی ساخته شده، از استیل هستند. به جز لبه، تمام قسمتهای بدنه از استیل ساخته می شوند. سیلندر بر روی یک محور نصب شده است. شکافهای موجود روی دیواره، گرد و غبار و تکههای بریده شده را مشخص میکند و از گیر کردن تیغه جلوگیری میکند. سیلندرها بسته یه کاربرد در ابعاد و اشکال متفاوتی ساخته میشوند.
ویژگی های گردبر چیست؟
- دارای دندانه های الماسه جهت برش روی سرامیک و مصالح ساختمانی میباشد.
- ساختاری بسیار محکم برای مواد سخت و کارهای سنگین دارد.
- استفاده از دندانه های کارباید برای برش دادن آهن گالوانیزه، فایبر گلاس و ورق فورمیکا.
- برای برش آسان و سریع روی سطوح از دندانه هایی با ضخامت نازک استفاده شده است.
- برای جلوگیری از برش کاری بیش از حد روی پایه مته برآمدگی ایجاد شده است.
اجزای تشکیل دهنده مته گردبر
دندانه ها
در حقیقت عملکرد مته گردبر به شکل و نوع دندانه و تیغه آن بستگی دارد. با روشن کردن دریل دندانه به حداکثر گشتاور ممکن رسیده و قطعه کار را برش میزند. دندانه ها دارای شکل و انواع مختلف است که هرکدام کارایی خاص خود را دارند.
روکش تیغه: هیچ نوع تیغه یا دندانه همه کاره وجود ندارد که بتوان از آن برای بریدن مواد و مصالح مختلف استفاده کرد. در بیشتر مدل ها پوشش لبه تیغه یک فلز سنگین از جنس کاربید تنگستن است. اما برای بریدن مواد قابل سایش به جای استفاده از فلزات سنگین از گردبرهای دارای پوشش الماس استفاده میشود.
لبه مربعی یا گرد: در مدل هایی که لبه گرد یا مربع شکل دارند، دندانه ها کمی عریض تر هستند. این نوع تیغه ها برای عملیات سایش و پرداخت کاربرد دارند و قدرت برش تیغه در این مدل ها مطرح نیست. از این مدل ها می توان برای سوراخکاری اجسامی مانند آجر، بتن، کاشی، شیشه و برخی سنگ ها نیز استفاده کرد.
لبه دندان ارهای: این نوع تیغه دارای زاویه ۶۰ درجه است، چنین زاویه ای منجر به افزایش میزان نفوذ لبههای مته در قطعه کار و برش بهتر میشود. از این نوع تیغه برای برش چوب، پلاستر، فلزات نرم و پلاستیک استفاده میشود.
مته راهنما
وسط هر ابزار مته گردبر یک مته راهنما وجود دارد این مته مرکز دایره را سوراخ کرده و گرد بر را روی قطعه محکم می کند و این باعث مانع لغزش گرد بر در حین کار کردن می شود و در اخر انتهای دیگر ، مته به شکل شش ضلعی است که به دریل وصل میشود.
محور ابزار مته
محور از اجزای اصلی مته گرد بر نمی باشد ولی وظایف مهمی دارد. در ابزار مته گردبر محور نقش نگهدارنده اجزای متحرک، مخصوصا اتصال مته و دریل را دارد. همچنین ابزار مته گرد به همراه محور ارائه می گردد، برای خرید جداگانه محور حتما باید به سایز و مدل آن توجه نمود. در بعضی از مدل ها، محور فنری جهنده دارد که موقع سوراخکاری قطعه فشرده می شود و بعد از این که سوراخ را ایجاد می کند قطعه ی بریده شده به بیرون پرتاب می شود.
محور ها دارای چند نوع هستند:
ثابت: از این محور زمانی استفاده میکنند که فرد به تیغه ای با اندازه تعیین شده نیاز دارد، و تغییر سایز و تنظیماتش باعث می شود وقت زیادی گرفته شود، در چنین مواقعی بهتر است از محور ثابت استفاده شود.
روش استفاده از گردبر
استفاده از گردبرها برخلاف ظاهر غلط اندازی که دارند، خیلی هم آسان نیست! بهتر است پیش از استفاده چند بار تمرین کنید و اولین برش را روی یک قطعه آزمایشی امتحان کنید. برای این کار میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید:
سوراخ راهنما را ایجاد کنید: اولین کاری که باید قبل از شروع برش با گردبر انجام دهید این است که مرکز دایره مورد نظر (محل قرارگیری مته وسط گردبر) را با مته سوراخ کنید. در حال سوراخ کاری با دریل مواظب باشید که مته روی سطح نلغزد و در محل مورد نظر ثابت بماند.
تنظیم محور: محور گردبر را تنظیم کنید و مطمئن شوید که همه دندانهها روی سطح قرار گرفتهاند. اگر قصد برش فلزات را دارید، قبل از شروع برش، روی محل اتصال گردبر و سطح کار روغن برش یا روان کننده بریزید.
ابزار را محکم نگه دارید: خیلی آرام شروع کنید و تمرکز و نیرویتان را صرف محکم گرفتن و نگه داشتن گردبر بر روی سطح کار کنید.
بیرون ریختن گرد و غبار: در حین کار به طور مرتب کار را متوقف کنید و گرد و غبار موجود در سوراخ را بیرون بریزید. این کار از گیر کردن گردبر و گرم شدن بیش از حد آن جلوگیری میکند. از طرف دیگر برای اینکه سوراخ نهایی صاف و تمیز دربیاید بهتر است از پشت قطعه کار شروع به بریدن کنید.
مزایای استفاده از گردبر
سهولت استفاده: مته گردبر قطعه کار را به شکل دایرهای برش میدهد. برای ایجاد چنین سوراخی با مته معمولی مجبور هستید یک سوراخ مرکزی ایجاد کرده و آن را با دریل های بزرگ تر گشاد کنید تا به اندازه مناسب برسید و البته نتیجه نهایی احتمالا چندان تمیز نخواهد بود. با استفاده از مته گردبر میتوان بدون صرف انرژی زیاد یک سوراخ دایره شکل دقیق و تمیز ایجاد نمود. این ویژگی برای ایجاد دایرههای بزرگتر بیشتر به چشم خواهد آمد.
کاهش زمان و انرژی: دیواره سیلندر گردبر قطر کمی دارد و نسبتا نازک است. سوراخکاری قطعه کار با مته گردبر دارای اصطکاک کمتری ایجاد کرده و به قدرت کمتری نیاز دارد. همین مسئله موجب کاهش مدت زمان انجام کار و همینطور فشار وارده بر روی دریل میشود و به تبع آن طول عمر ابزار نیز افزایش مییابد.
انعطافپذیری: با کمک مته گردبر میتوان سوراخهایی در اقطار و ابعاد مختلف ایجاد نمود.
نکاتی که باید در هنگام استفاده از مته گردبر رعایت شود:
استفاده تجهیزات ایمنی: برای استفاده از مته ابتدا باید از وسایل ایمنی مورد نیاز آن، یعنی عینک ایمنی، دستکش و ماسک استفاده کنید. هنگام کار از پوشیدن لباس تنگ و استفاده از جواهرات خودداری کنید. و برای سوراخکاری مثل چدن و یا فولاد از ابزار دریلی استفاده نمایید که دسته محافظ ایمنی را داشته باشد.
استفاده کردن از دریل مناسب: حداقل ولتاژ مورد نیاز برای دریل شارژی ۱۴ ولت می باشد. این نوع دریل برای مواد نرم با ضخامت کم مورد استفاده قرار می گیرد.
فشار کم به دریل هنگام کار: برای اینکه سرعت کار خود را بالا ببرید هرگز از فشار بیشتر به دریل استفاده نکنید. برای برش تمیز باید حتما فشار دست شما ثابت و ملایم باشد. برای شروع ابتدا به آرامی برش دهید و سپس به تدریج سرعت خود را بیشتر کنید.