کف رنده
اگرچه اره میزی و رنده دستگاههایی برای بریدن دقیق چوب و ایجاد ضخامتی مشخص هستند. اما هیچیک از اینها تا زمانی که حداقل یکی از لبههای چوب صاف نباشد کارایی ندارد. بهترین ابزار برقی برای این کار کف رنده است. کف رنده دستگاهی برای صاف کردن سطح چوب و ایجاد زاویه قائمه در قسمت لبهها است.
دستگاه کف رنده یکی از اصلیترین دستگاههای نجاری است که در کارگاههای نجاری و کارخانههای چوب استفاده میشود. همانطور که در بالا گفته شد، برای استفاده از چوب در دستگاههای دیگر مانند اره نواری باید ابتدا حداقل دو طرف چوب را با استفاده از دستگاه کف رنده صاف کنید. برای این کار باید چوب را بهصورت خوابیده مقابل فنس، روی دستگاه قرار دهید.
کاربرد کف رنده
این دستگاه، یکی از مهمترین دستگاههای نجاری است که وجود آن در هر کارگاه نجاری ضروری به نظر می رسد. چرا که برای استفاده از چوب و ساخت وسایل و تجهیزات، ابتدا باید دو طرف چوب را صاف و صیقلی نمود. سپس آن را برای کار با دیگر دستگاه ها مانند گندگی یا اره نواری آماده کرد.
در واقع اصلی ترین وظیفه این دستگاه، صاف نمودن سطوح چوب و ایجاد زاویه قائمه در قسمت لبه ها می باشد. از کاربردهای این دستگاه می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- گونیا کردن لبه های چوب
- صاف کردن سطح چوبهای گود
- صاف نمودن قسمت برجسته چوب
- صیقلی نمودن سطح چوبهای زمخت
- تغییر زاویه فنس دستگاه بهصورت اریب تا ۴۵ درجه و قابلیت برش مناسب برای اتصال فارسی
ساختار ابزار کف رنده
دستگاه کف رنده چیزی فراتر از کاتر چرخنده است. کف رنده از دو میز تشکیل شده است که بین آنها کاتر هد و تیغه قرار دارد. تعداد تیغهها با توجه به نوع دستگاه ممکن است 2 یا بیشتر باشد. با قرار دادن چوب روی میز اول که میز ورودی نام دارد، قطعه کار در امتداد کف رنده و روی تیغه حرکت میکند. سپس قطعه کار از میز دوم که به آن میز خروجی گفته میشود، خارج میشود.
ارتفاع میز خروجی و قسمت بالای کاتر و تیغهها یکسان است اما ارتفاع میز ورودی با توجه به میزان رنده شدن چوب تنظیم میشود. اگر چوب بیشازحد ناصافی، گودی یا برجستگی دارد، میتوانید عمق بیشتری از سطح چوب را رنده کنید تا سریعتر سطحی صاف و تراز روی چوب ایجاد شود. اما رنده کردن چوب بهصورت عمیق و بار برداری زیاد کار درستی نیست.
توصیه میشود بجای این کار، در چند مرحله و هر بار مقدار بسیار کمی از سطح چوب را رنده کنید تا سطح چوب صاف شود.
دستگاه کف رنده دارای فنس است که به کمک آن میتوانید روی لبه کار زاویه قائمه یا اریب ایجاد کنید. فنس دستگاه کف رنده صفحهای کم عرض با طولی برابر میز بوده که روی آن قرار میگیرد. وقتی فنس بهصورت عمود بر میز و کاتر تنظیم میشود، باید یک لبه چوب را محکم به آن فشار دهید تا برش با زاویه کاملاً قائمه ایجاد شود.
فنس میتواند بهصورت اریب تنظیم شود و برش یا زاویه اریب ایجاد کند که برای استفاده در اتصالهای فارسی بسیار مناسب است.
چگونگی کار با کف رنده
در مقابل کف رنده، در جهت مخالف فنس بایستید و سطح چوب را روی میز ورودی قرار داده و کناره آن را در مقابل فنس محکم کنید. دستگاه را روشن کرده و صبر کنید تا موتور به سرعت نهایی خود برسد.
نکته: هیچوقت تا زمانی که موتور بهسرعت نهایی نرسیده و سرعت آن پایین است کار رنده کردن را شروع نکنید.
قطعه کار را با فشار مختصر به سمت تیغه هدایت کرده و در صورت نیاز با افزایش فشار قطعه کار را کنترل کنید. پس از عبور قسمت سر چوب از روی تیغه همانطور که چوب را به سمت جلو هدایت میکنید، با قرار دادن دست چپ روی نوک چوب سعی کنید قطعه کار را کاملاً کنترل کنید. با نزدیک شدن تیغه به قسمت انتهایی چوب، دست راست خود را از روی آن بردارید و روی چوب در قسمت میز خروجی قرار دهید و کار را تا زمانی که رنده کردن قطعه کار به اتمام برسد ادامه دهید.
دقت کنید که باید چوب را در جهت بافت آن روی میز ورودی قرار دهید نه در خلاف جهت. رنده کردن چوب در خلاف جهت بافت موجب پس زدن قطعه و پرت شدن آن شده و در نهایت ظاهری نرم و صاف نمیتواند ایجاد کند.
پس از اتمام کار، قطعه چوب را بهآرامی و با رعایت نکات ایمنی بلند کرده و از سمت دیگر روی میز ورودی قرار دهید.
دقت کنید که اگر میخواهید میزان رنده شدن و حذف چوبها از هر طرف برابر باشد نباید تنظیمات تیغه و دستگاه را تغییر دهید.
تفاوت کف رنده با کندگی
رنده و گندگی دو دستگاه اصلی در نجاری و صنعت چوب هستند. از هر دو دستگاه رنده و گندگی بهمنظور رندیدن چوب استفاده میشود. در این پروسه، چوب از روی غلتکهای فولادی مجهز به تیغه که با سرعت بسیار بالا میچرخد حرکت میکند و در اثر برخورد تیغه با سطح چوب، عملیات باربرداری و تراش چوب انجام میشود.
کف رنده
کف رنده: این دستگاه بهصورت یک میز چدنی بسیار سنگین است که دو صفحه و گونیا چدنی در بالای آن وجود دارد. یک توپی مجهز به تیغههای بسیار تیز در مرکز آن نصب شده است که نیروی چرخش آن توسط تسمه و پولی متصل به موتور تأمین میشود. نجار برای آماده سازی چوب جهت برش یا رندیدن با گندگی، ابتدا ((روی)) چوب و در مرحلهی بعد ((نر)) چوب را میرندد. به این کار اصطلاحاً ((یک رو یک نر)) گفته میشود.
در حالت یک رو یک نر، دو طرف چوب تشکیل زاویه ۹۰ درجه میدهند. اگر این کار به درستی انجام نشود، در مرحله برش با اره نواری و یا ساخت سازه با مشکل مواجه خواهید شد. هرچند که با رنده میزی میتوان چوب را در زوایای مختلف رندید؛ اما ایجاد یک پروفیل با زاویههای ۹۰ درجه و دقیق مهمترین وظیفه کف رنده میزی است.
روش انجام کار در دستگاه رنده میزی دستی است. اپراتور باید سرعت حرکت قطعه کار، میزان باربرداری، انتخاب وجه مناسب برای رندیدن و… را شخصاً محاسبه کند و انجام دهد. باید بدانید که تجربه نقش اساسی در انجام درست کار دارد. درواقع اپراتور نقش اساسی و کلیدی در این دستگاه ایفا میکند و این فرد باید تجربه خوبی داشته باشد.
کندگی
کندگی: نوعی رنده هست و به خاطر شباهت بسیار زیاد در عملکرد رنده و کندگی به هم، دستگاههایی دو کاره به نام ((رنده و گندگی)) تولید شدهاند. گندگی هم از یک بدنه بسیار سنگین چدنی ساخته شده است که یک توپی مجهز به تیغه در بالای آن نصب شده است. دو غلتک در دو طرف توپی دستگاه قرار دارد که وظیفه کشش تخته به سمت توپی (خوراکدهی به دستگاه) را بر عهده دارند.
یک صفحه متحرک در زیر این تیغه وجود دارد که اپراتور با توجه به ضخامت چوب اقدام به تنظیم آن میکند. این تنظیمات میتواند تا دهم میلی متر هم انجام شود.
اساساً شما زمانی از گندگی استفاده میکنید که حداقل یک طرف تخته چوبی قبلاً رندیده شده باشد. شما طرفی که قبلاً رندیده یا صاف شده است را روی صفحه قرار میدهد و گندگی با توجه به ضخامتی که تعیین کردید، اقدام به رندیدن طرف ناصاف چوب میکند.
اگر طرفی که روی صفحه قرار میدهد دارای اعوجاج و ناصافی باشد، درنتیجه گندگی هم با همان ناصافی عملیات رندیدن را انجام میدهد.
نکات ایمنی کار با رنده میزی(کف رنده)نجاری
- برخی از دستگاه ها طوری طراحی شده اند که از انگشتان کاربر محافظت می کنند. بدین صورت که روی تیغهها حفاظی تعبیه شده است که وقتی قطعه کار روی آن قرار ندارد، بهجای اولیه خود بازگردد.
- وقتی قطعه چوبی که قرار است با آن کار کنید، خیلی نازک یا کوچک است، جهت رعایت ایمنی در حین کار، بهتر است از دستگیره مخصوص و قطعه چوبی برای فشار دادن قطعه اصلی استفاده نمایید. تا از آسیب احتمالی به انگشتانتان در امان بمانید.
- استفاده از بلوور یا مکنده، بهترین روش برای خلاصی از گردو غبار و ذرات چوبی است که ممکن است به چشمانتان آسیب رساند. علاوه بر این، به کاهش اصطحلاک و افزایش طول عمر دستگاه نیز کمک زیادی خواهد نمود.
- عینک ایمنی به جهت جلوگیری از پریدن ذرات چوب به چشمانتان از ضروریات است.
- توصیه می شود در هنگام کار با این ابزار نجاری، از گوش گیر استفاده نمایید چرا که صدای بلندی دارد.
- مطالعه دفترچه راهنما و رعایت نکات ایمنی ذکر شده در آن، کمک شایانی در این زمینه به شما خواهد نمود.
نکاتی که در خرید دستگاه رنده باید در نظر گرفت:
1- توان دستگاه: توان دستگاه مهمترین پارامتر آن و نشان دهنده ظرفیت دستگاه است. حتی اگر ظرفیت براده برداری دو رنده یکی باشد هر کدام که توان بیشتری داشته باشد ارجحیت دارد.
2- عرض رنده کاری: هر چه طول تیغه رنده بیشتر باشد می توانید الوار با ضخامت بیشتر را به آن خوراک دهید.
3- صنعتی یا نیمه صنعتی بودن: بدیهی است که دستگاه های صنعتی توان بیشتری دارند و محدودیت کمتری هم در براده برداری دارند. اگر می خواهید یک کارگاه صنعتی راه بیندازید انتظار نداشته باشید که یک دستگاه نیمه صنعتی- خانگی با توان بتواند برای طولانی مدت کار شما را راه بیندازد.