مدیریت سایت تجهیزات ایمنی نیاز ضروری برای تمام مشاغل پرخطر است. چراکه در صنایع مختلف مانند صنعت چوب برای تولید محصولات و وسایل از ابزار آلات و ماشین آلات متفاوتی استفاده میشود. هر کدام از این ابزار آلات و ماشین آلات از قطعاتی تشکیل شده‌اند که در هنگام استفاده و بدون توجه به مسائل ایمنی ممکن است این قطعات مشکلات و آسیب‌هایی را به اپراتور یا کارگر وارد کند.
به عنوان مثال، دستگاه‌هایی مانند برش، مته، رنده، اره و غیره که از تیغه تشکیل شده‌اند، زمان انجام عملیات برش در صورت بی دقتی و عدم استفاده از وسایل ایمنی باعث خراشیدگی یا بروز عارضه‌هایی روی بدن فرد خواهد شد. بنابراین در کارگاه نجاری باید برای پیشگیری از صدمات احتمالی حین کار به حفاظت و ایمنی توجه ویژه‌ای شود.
تجهیزات امینی محافظت شدن بیشتر بخش‌های بدن در هنگام انجام وظایف خاص و پرخطر است و به همین دلیل مجموعه‌ی وسیعی از لباس‌ها و تجهیزات حفاظتی در بازار موجود است.
انواع لباس‌های محافظ در برابر انواع خطرها چون آتش، مواد آسیب‌زا و غیره، دستکش، کفش، ماسک، عینک، گوشی، دستگاه‌های تنفسی و تجهیزات کار در ارتفاع از جمله تجهیزات ایمنی هستند که در انواع متفاوت و توسط برندهای مختلف طراحی و ساخته شده‌اند.
تشخیص و شناسایی خطرات
ابتدایی ترین کار برای پیشگیری از حوادث شناسایی و پیشبینی خطرات در محیط کارگاهی است. به طور کلی دو نوع خطر وجود دارد:
1.خطراتی که درهمان لحظه موجب حادثه و آسیب به افراد میشود.
2.خطراتی که در طولانی مدت سلامت افراد را به خطر می اندازد.
خطرات نوع اول شامل خطرات ایمنی است و خطرات دسته دوم مربوط به سلامت و بهداشت افراد میباشد.
نکته دیگر در این بخش، شناسایی افراد در معرض خطر است، بعضی از کارگران را خطرات بیشتری تهدید میکند لذا باید حفاظت بیشتری برای آنها پیشبینی شود.
اهمیت آشنایی و استفاده از تجهیزات ایمنی
همانطور که در ابتدا گفتیم هزینه های مربوط به تجهیزات ایمنی در مقابل هزینه های ناشی از آسیب ها و حوادث بسیار ناچیز است.
همینطور در حالت کلی استفاده از تجهیزات ایمنی غیر استاندارد و نامناسب تفاوتی با استفاده نکردن آن ندارد و در بعضی موارد تاثیر منفی نیز دارد. لذا پیش از خرید لوازم ایمنی همه ی جوانب و استاندارد های کالای مورد نیاز را برسی کنید.
آشنایی با تجهیزات ایمنی فردی
لباس کار:
لباس ایمنی کار برای جلوگیری از سوختگی، تشعشعات، برخورد اشیاء تیز و برنده استفاده می شود به طور کلی این لباس ها دارای استادارد های جهانی مانند HSE است. این لباس ها باید مطابق بدن افراد باشد. همچنین عمر، جنس و رنگ این لباس ها بر اساس مشاغل مشخص میشود که حتما باید به آن دقت شود.
از انواع لباس ایمنی میتوان به لباس خلبانی، لباس دو تکه، روپوش، جلوبند، کاپشن و شلوار اشاره کرد.
کلاه ایمنی:
حتما شما هم انواع آن را در پروژه های ساختمانی دیده اید، این کلاه ها سر شما را از ضربه و آسیب جلوگیری میکند. این کلاه ها در رنگ های مختلف ارائه میشوند که هرکدام برای مشاغل مختلف استفاده میشود.
کلاه ایمنی انواع و استاندارد های متفاوتی دارد و به طور کلی به سه دسته تقسیم میشوند:
کلاه ایمنی نوع A: این کلاه ایمنی برای ولتاژهای پایین و مصارف عمومی مورد استفاده قرار میگیرد.
نوع B: این کلاه ایمنی برای ولتاژهای تا ۲۰۰۰۰ ولت مورد استفاده قرار میگیرد.
نوع C: کلاه هایی هستند که فاقد حفاظت الکتریکی میباشد و بدنه آلومینیومی آنها دارای مقاومت بالایی در برابر آسیب های شدید میباشند.
محافظ صورت:
همانطور که از نام آن پیداست وسیله ای برای حفاطت از صورت است. این تجهیزات اغلب در مشاغلی همچون جوشکاری، برشکاری فلزات، تراشکاری یا نجاری کاربرد دارد.
عینک های ایمنی:
عینک ایمنی یا گاگل یکی دیگر از تجهیزات ایمنی است که وظیفه محافظ از چشم ها در برابر اشیاء خارجی ، گرد غبار و یا گاز های شیمیایی را دارد.
گوشی ایمنی:
دستگاه های صنعتی اغلب پرسر و صدا هستند. بدون استفاده از محافظ های شنوایی (گوشی ایمنی) ممکن است در کوتاه مدت یا طولانی مدت به گوش شما آسیب برسد.
گوشی های ایمنی انواع مختلفی دارند که در شرایط مختلف کاربرد دارند. طبق استاندارد های جهانی در محیطی که صداها بیش از 85 دسیبل باشد باید از محافظ شنوایی استفاده کنید. به طور کلی محافظ های شنوایی شامل دو نوع رو گوشی و تو گوشی میباشد.
محافظ های تنفسی:
محافظ های تنفسی شامل ماسک ها و محافظ های صورت است که از ورود ذرات و مواد شمیایی به دهان، صورت و چشم جلوگیری میکند.
دستکش ایمنی:
دستکش ایمنی برای جلوگیری از آسیب های سوختگی، برشکاری، جوشکاری و… استفاده میشود. استاندارد های زیادی برای دستکش های ایمنی وجود دارد که مقدار مقاومت در برابر بردگی سایش، مواد شیمیایی و… را مشخص میکند.
کفش ایمنی:
کفش ایمنی برای حفاظت دربرابر پاشیدن مواد مذاب و شیمیایی به پا ، خطر برق گرفتگی، ضربه ها و برخورد پا با اشیاء تیز استفاده میشود. باید درحین خرید کفش ایمنی به این موارد دقت کرد:
انعطاف پذیری کافی در شرایط مختلف، مقاومت بالا در برابر نفوذ آب و مایعات، نرم بودن کفی کفش ایمنی، برای اینکه کارگران در هنگام کار احساس راحتی کنند، عایق بودن کفش ایمنی در برابر شوک الکتریکی و تخلیه الکتریکی.
نیتریل یا نوپرنی از موادی هست که اغلب برای تولید چکمه های مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده میشود. ساق بند، حفاظ پنجه، محافظ ساق پا از دیگر تجهیزات ایمنی پا هستند که برو روی لباس دوخته و استفاده میشوند.
نکات ایمنی که در حین کار باید به آن توجه کرد:
۱. همیشه از پوشش‌های ایمنی در نجاری استفاده کنید
نخستین و مهم‌ترین نکته ایمنی در نجاری و کار با چوب استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب است. استفاده از محافظ گوش هنگام کار با ابزارهای پر سر و صدایی چون اور فرز، اره میزی، رنده و گندگی و اره دیسکی بسیار ضروری است.
همچنین استفاده از دستکش ایمنی، لباس کار مناسب و کفش کار از ملزومات دیگر ایمنی در کارگاه است. در این بین عینک ایمنی به‌شدت توصیه شده است. به‌محض ورود به کارگاه عینک ایمنی را به چشم بزنید و تا خارج نشدن از کارگاه آن را برندارید.
۲. لباس کار مناسب بپوشید
مناسب‌ترین لباس کار برای محیط کارگاهی چوب و نجاری لباس‌هایی است که علاوه برداشتن آزادی حرکت در آن، گشاد و آویزان با آستین‌ها و پاچه‌های بلند نباشند. لباس‌های گشاد و خارج از اندازه امکان گیر کردن آن در تیغه یا کانوایر دستگاه‌ها را افزایش می‌دهند. قبل از شروع به کار ساعت، گردن بند، انگشتر و تمام زیورآلات را در آورید.
یک لباس کار مناسب علاوه بر راحتی شما در محیط کارگاه باعث عدم آسیب پذیری بدن هنگام برخورد تراشه‌های چوب و یا مواد رنگی و اسیدی با آن میشود.
۳. قبل از تعویض تیغه، برق را قطع کنید
ابزارهایی چون اره میزی، اره فلکه، فارسی بر و اره گرد بر، اور فرز و دریل گاهی نیاز به تعویض تیغه اره یا مته دارند. قبل از اقدام به هرگونه تعویض تیغ یا مته حتماً دستگاه را از منبع برق جدا کنید و یا اگر ابزار شما شارژی است باتری دستگاه را از آن جدا نمایید. این یک نکته ایمنی ساده اما بسیار کارآمد و مفید است. نجاران بسیاری انگشتان خود را با عدم رعایت این نکته بسیار ساده از دست داده‌اند.
۴. از مته و تیغه‌های تیز استفاده کنید
به نظر ساده و پیش پا افتاده می‌آید؛ اما باید بدانیم که یک ابزار با تیغه کند یک وسیله خطرناک است! اگر تیغ ابزار ما آن‌قدری که باید تیز نباشد نجار و دستگاه هر دو باید مقدار بیشتری کار کنند تا به نتیجه مطلوب برسند. در چنین مواردی احتمال بیشتری وجود دارد که ابزار ما پس بزند یا در چوب در حال برش گیر کند. پس ما علاوه بر تجهیزات ایمنی نیاز به توجه و دقت کافی حین کار داریم.
علاوه بر این یک تیغه تیز و تمیز برشی بسیار راحت‌تر و دقیق‌تر نتیجه خواهد داد؛ بنابراین سعی کنید تیغه‌ها را همیشه تیز و تمیز نگه دارید.
۵. هرگز تیغه در حال گردش را لمس نکنید
بسیار مشاهده شده که در ابزارهایی همچون اره میز، فارسی بر و اره فلکه اپراتور دستگاه سعی میکند خاک و براده چوب و یا قطعات کوچک باقی مانده از برش را با دست و در حالی که تیغه در حال گردش است پاک کنید.
این از جمله خطرناک‌ترین کارهای ممکن هست چرا که تیغه در حال گردش است و حتی با وجود خاموش بودن دستگاه و کم بودن دور تیغه نسبت به دور کامل آن، می‌تواند آسیبی بسیار جدی به دست وارد نماید.
منتظر بمانید تا تیغه کاملاً ثابت شود و سپس با تکه‌ای چوب اقدام به برداشتن قطعات کوچک باقی ماند نمایید. به یاد داشته باشید که سوئیچ می‌توانند خراب باشند و یا با ضربه‌ای یا به‌صورت سهوی دوباره فعال شوند؛ بنابراین حتی در صورت توقف تیغه جوانب احتیاط را رعایت نمایید.
۶. چوب را در جهت درست برش دهید
دستگاه‌های برش چوب به دو صورت هستند. یا دستگاه بر روی چوب حرکت داده میشود مانند اره دیسکی و یا چوب بر روی دستگاه حرکت داده میشود، مانند اره میزی یا اره دورکن… در هر دو نوع نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این هست که جهت برش برخلاف حرکت تیغه باشد.
به‌عنوان مثال اگر در دستگاه اره دورکن چوب را در جهت چرخش تیغه حرکت دهید، تیغه قطعه کار را به سمت خود می‌کشد و به اطراف پرتاب می‌کن
۷. همیشه وجود میخ، پیچ فلزات را بررسی کنید
همیشه قبل از برش چوب وجود میخ، پیچ، منگنه، تکه سنگ یا هرگونه فلز دیگر در چوب را برسی نمایید. مخصوصاً در چوب‌هایی نو و تازه حتماً وجود میخ و انواع فلز را بررسی کنید. مشکل بزرگ در چنین مواردی می‌تواند شکستن تیغ و یا پس زدن چوب و دستگاه باشد که می‌تواند موجب پرت شدن و کله کردن قطعه کار به سمت کاربرد و یا منحرف شدن تیغه به سمت دست اپراتور شود.
۸. از یک سیم سیار استفاده کنید
توصیه میشود به‌جای استفاده از چندین سیم سیار در کارگاه یا محیط نصب از یک سیم سیار بادوام استفاده کنید. استفاده از یک سیم سیار برق امکان مدریت بهتر ابزار را به شما خواهد داد. در هم تنیدگی کابل‌های برق در سیم‌های سیار برق از مشکلات آزاد دهنده هنگام کار کردن است.
۹. از استعمال مواد مخدر و الکل و داروی های خواب‌آور قبل از کار اجتناب کنید
ابزارها در کارگاه‌های نجاری به دلیل ماهیت برنده آن بسیار خطرناک هستند و نیاز به حواس کامل برای بهره‌گیری ایمن از آن وجود دارد. در صورت استفاده از داروی های خواب‌آور یا هر نوع خستگی جسمی یا ذهنی به هیچ عنوان وارد کارگاه چوب یا نجاری نشوید.
۱۰. از حواس پرتی دوری کنید
حواس پرتی بخشی از زندگی ماست و کار کردن در کارگاه نجاری هم متفاوت از آن نیست. هیچ‌گاه حواس خود را از کاری که در حال انجام آن هستید دور نکنید. هنگام برش نهایت دقت را داشته باشید و آن را با ایمنی تمام به پایان برسانید. هر عنصری که مانع از تمرکز شما میشود را از خود دور نمایید.
11.حفاظ ماشین آلات
در این کارگاه‌ها ابزارها و ماشین آلات پر خطری مانند تیغ اره فلکه، تسمه انتقال نیرو، غلطک و دستگاه‌های مشابه وجود دارد. برای کنترل بیشتر حین استفاده این ماشین آلات باید حفاظ‌های محکم و مقاومی نصب شود؛ زیرا این امکان وجود دارد که لباس و بدن کارگر با آنها درگیر شود. روی هر دستگاه نجاری تجهیزات ایمنی خاصی مانند حفاظ و گونیا وجود دارد که نباید آنها را به هیچ عنوان از ماشین جدا کرد. عدم توجه به این عامل باعث بروز خسارات جبران ناپذیر مانند قطع عضو کارگران شده است.
12.استفاده از کنتاکتور روی دستگاه‌ها
بیشتر ماشین آلات و دستگاه‌های مختلف در کارگاه نجاری برقی هستند. برای استفاده از هر کدام این دستگاه‌ها باید کلید روشن و خاموش شدن آن، پریز، کابل‌ها، سیم‌ها و موارد دیگر داخل یک محفظه فلزی قرار داده شود. زیرا وجود هر کدام از موارد ذکر شده روی زمین یا کف کارگاه می‌تواند خسارات زیادی را برای فرد و محیط به بار آورد. همچنین برای کنترل سریع‌تر و بهتر روی هر ماشین نجاری باید دکمه اضطراری قطع دستگاه روی آن قرار بگیرد تا در صورت مشاهده و بروز خطر این امکان وجود داشته باشد که سریعا آن را خاموش کرد.
13.قرارگیری قطعات در مکان مناسب
کارگاه نجاری باید چیدمان مناسبی داشته باشد. به عنوان مثال برای قطعات مختلف مانند میز کار، ورق‌های چوب، وسایل ساخته شده باید قسمت خاصی را در نظر داشت تا از شلوغی و در هم ریختگی وسایل در کارگاه جلوگیری کرد. همچنین مواد اشتعال زا مانند حلال‌ها و رنگ‌های موجود در کارگاه باید در مکان مخصوص بدون هیچگونه حرارت، تابش نور خورشید و غیره باشد.