اگر با برشکاری و یا خمکاری فلزات سر و کار داشته باشید و یا تجربهی آن را داشته باشید، احتمالا برایتان پیش آمده که تمام زحمت هایتان با پاک شدن خط کشی یا علامت گذاری بر روی قطعه کار، از بین برود و دوباره مجبور به محاسبه و اندازه گیری شوید. در اینجا میخواهیم با معرفی سوزن خط کشی و انواع آن شما را با این ابزار پرکاربرد آشنا کنیم.
سوزن خط کشی چیست؟
ابزاری ساده اما بسیار کاربردی است که برای علامت گذاری و خط کشی بر روی سطوح مختلف به کار میرود. دلیل استفاده از این ابزار به جای وسایلی مانند مداد یا ماژیک، ایجاد خط دائمی است که از روی سطح پاک نشود و تحت تاثیر حلالهای شیمیایی قرار نگیرند.
برای بریدن صحیح قطعات و ورق های فلزی، لازم است به وسیلهٔ یک ابزار نوک تیز، به نام سوزن خطکش، مسیر حرکت ابزار برنده مانند اره یا قیچی مشخص شود. این عمل با تعیین اندازه و خط کشی به وسىلهٔ خط کش فلزی یا گونیا امکان پذیر است. وسیله ای که از آن برای ترسیم خطوط روی قطعات کار فلزی استفاده می شود را سوزن خطکش گویند.
بعبارتی این ابزار میلهای شکل دارای یک یا دو سر نوک تیز است که به شما این امکان را میدهد تا بر روی سطح کار موردنظر خط کشی کنید و طبق آن به انجام فرآیندهای مختلف بر روی قطعه کار از قبیل برش کاری و خمکاری بپردازید.
جنس سوزن خط کش
از آنجا که از این ابزار برای خط کشی روی سطوح خشن و سخت استفاده می شود از فولاد ساخته می شود. برای اینکه یک سوزن خط کشی بتواند بدون آنکه کند شود کارایی خود را حفظ کند، آنرا از جنس فولاد با درجه سختی بالا و سخت کاری شده طی عملیات حرارتی می سازند.
البته نوعی از این ابزار نیز وجود دارند که نوک آنها از جنس تنگستن کارباید ساخته میشوند و برای خط کشی بر روی سطوحی مانند فولاد سختکاری شده و یا شیشه به کار گرفته میشوند. گفتنی است برای خط کشی سطوح پرداخت شده و نرم می توان از سوزن خط کش برنجی استفاده کرد. ولی در آلومینیم کاری برای خط کشی محل هایی که باید خم شوند از مداد استفاده می شود.
شکل و ساختمان
سوزن خطکش از دو قسمت، سر نوک تیز و دستگیره که برای گرفتن آن است تشکیل می شود. سر آن با زاویة 10 تا 15 درجه تیز شده و قسمت بدنه آن ممکن است صاف یا آج دار باشد.
انواع سوزن خط کشی
مستقیم
یکی از پرکاربردترین مدل های سوزن خطکشی است که به صورت صاف و مستقیم ساخته میشود. همان طور که قبلا گفته شد، جنس نوک این سوزن از جنس فولادهای آلیاژی و یا تنگستن کارباید است تا بر اثر استفاده های مکرر دچار خوردگی نشوند.
سوزن های خطکشی مستقیم دارای دو نوع ثابت و با قابلیت تعویض نوک هستند. در نوع دوم این امکان وجود دارد که پس از استفاده مداوم و کند شدن سوزن، آنرا تعویض کنید.
سرکج
نوعی دیگر از سوزن های خطکشی مدل سر کج آن است که بسیار کاربردی به شمار می آید. تنها تفاوت این نوع و نوع مستقیم، خمیده بودن یکی از سر های سوزن و همچنین بلند تر بودن طول آن است چرا که از لحاظ جنس و کاربرد کاملا مشابه یکدیگر هستند.
پایه دار
این ابزار معمولا از یک سوزن خطکشی سرکج و یک پایه نگهدارنده ساخته میشود. مکانیزم پایه به گونهایی است که به شما این امکان را میدهد تا در ارتفاع مورد نظر خود نوک سوزن را تنظیم کنید و قطعه کار را خط کشی کنید. سوزن خطکشی پایه دار یکی از ابزارهای کاربردی در زمینه تراشکاری و قطعه سازی به کار میرود.
روش کار با سوزن خط کش
در عمل خط کشی لازم است خط کش به وسیله دست چپ و مطابق شکل روی سطح کار فشار داده شود. نوک سوزن خط کش در روی سطح قطعه کار و چسبیده به لبه خط کش قرار گیرد. محور سوزن نسبت به خط قائم و لبه خط کش حدود 15 درجه زاویه داشته باشد تا در هنگام کار بر روی سطح مورد خط کشی به لبه خط کش گیر نکند. همچنین مسیر حرکت سوزن خطکش از بالا به پایین باشد.
در خط کشی با سوزن خط کش باید توجه کرد که:
- فشار وارده توسط سوزن خطکش باید متناسب با جنس قطعه کار باشد.
- برای قطعات نرم فشار کمتر وارد شود.
- عمق خراش کم باشد.